නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
මහාවිහාර වංශික ස්‍යාමෝපාලි මහානිකායේ මල්වතු මහාවිහාර පාර්ශ්වයේ
නියෝජ්‍ය හා වැඩබලන ලේඛකාධිකාරි ,
ඓතිහාසික සෝමවතී රාජමහා විහාරාධිපති පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ
සම්භාව්‍ය භාෂා අංශයේ විශ්‍රාමික කථිකාචාර්ය හා වැඩබැලූ අංශාධිපති ආචාර්ය
පහමුණේ ශ්‍රී සුමංගල නා හිමි
සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ අනාගතයේ ශ්‍රී ලංකාද්වීපයෙහි සම්බුද්ධ ශාසනය පිහිටවන බව දැනගෙන බුද්ධත්වයෙන් නව වන වස දුරුතු පුන් පොහෝ දින ද, පස්වෙනි වස බක් පොහෝ දිනයෙහි ද අටවෙනි මස වෙසක් පොහෝ දිනයෙහි ද ශ්‍රී ලංකාද්වීපයට වැඩමවීමෙන් සිරිලක්දිව අති පාරිශුද්ධත්වයට පත් වූයේයැයි දීපවංශ මහාවංශ, ජිනකාලමාලි ආදි ඓතිහාසික ග්‍රන්ථයන්හි සඳහන් වේ.
බුදුරදුන් පිරිනිවී වසර 318 කට පසු ධර්මාශෝක මහරජතුමා භාරතයේ අධිරාජයා බවට පත්වූයේ නිග්‍රෝධ කුඩා රහතන් වහන්සේ මුල්කොට බෞද්ධයෙකු බවට පත්වූයේ මහකෙළ නාගරාජයා විසින් මවා පෙන්වන ලද බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රී බුද්ධ කාය සියැසින් දැක අසීමිත බුද්ධාලම්භන පී‍්‍රතියට පත්වී මොග්ගලීපුත්ත තිස්ස මහ රහතන් වහන්සේගේ අනුශාසනා ලබමින් අසූහාරදහසක් වෙහෙර විහාර ඉදිකොට රටවල් නවයකට දූතයන් යවමින් සම්බුද්ධ ශාසනය පිහිටුවීමට කටයුතු සැලැස්වීය.
ධර්මාශෝක මහරජතුමන්ගේ පුතණුවන් වන මිහිඳු කුමාරයා පැවිදි වී උපසම්පදාවට පත්ව වස් 12 ක් සම්පූර්ණ වූයේ රජතුමා මොග්ගලීපුත්තතිස්ස මහ රහතන් වහන්සේගේද උපදෙස් ලබා ලක්දිව සම්බුද්ධ ශාසනය පිහිටුවීම සඳහා බු.ව. 237 දී මිහිඳු මාහිමියන් සමඟ ඉට්ඨිය, උත්තිය ,සම්බල, භද්දසාල යන රහතන් වහන්සේලා හා සුමන සාමණේරයන්ද භණ්ඩුක උපාසකද ලක්දිව මිහින්තලයට වැඩම වූහ.
දේවානම්පියතිස්ස රජතුමන් ඇතුළු රාජකීයයන් තෙරුවන් සරණගත උපාසකයන් බවට පත්ව සැදැහැවතුන්ගේ පූර්ණ අනුග්‍රහය ඇතිව අනුරාධපුර මහා විහාර සීමාව තුළ සීමාවක් සම්මත කොට සුමන සාමණේරයන්ට පළමුකොට උපසම්පදාවත්, භණ්ඩුක උපාසකට පැවිදි උපසම්පදා දෙකම ලබා දී ඉන් අනතුරුව දේවානම්පියතිස්ස මහරජතුමාගේ සොහොයුරු අරිට්ඨකුමරුන් ඇතුළු රාජකීයයන් පැවිදි උපසම්පදා කොට ශ්‍රී ලංකාද්වීපයෙහි සම්බුද්ධ ශාසනය පිහිටුවීය.
මේ අයුරින් සම්බුද්ධ ශාසනය පිහිට වූ මුල්ම විහාරය අනුරාධපුරයේ මහා විහාරයයි. මෙම විහාරය මුල්කොට ආරම්භකළ උපසම්පදාව මහා විහාර උපසම්පදාවයි. ශීලයෙහි උපරිම ශීලයැයි කියන ලද අධිශීලයට පැමිණීම හෝ එය ලැබීම උපසම්පදාව නම්වේ. පැවිද්දට උපසම්පදාව අයත් වේ. පැවිද්ද නැතිවිට උපසම්පදාව ද නැත. උපසම්පදාවට ශාසනය අයත් වේ. උපසම්පදාව නැතිවිට ශාසනය ද නැත. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ උපසම්පදාව බුද්ධත්වය ද සමගම බෝධිමූලයේ සිදු වූයේ යැයි මිලින්ද ප්‍රශ්නයේ දැක්වේ. මෙහි උපසම්පදා ශීලය වශයෙන් සැලකෙන ශීලය නම් චතුපාරිශුද්ධි ශීලයයි. නවදහස් එකසිය අසූකෙළ පන්ලක්ෂ තිස් හයක් ශික්ෂායෙන් යුක්ත ප්‍රාතිමෝක්ෂ සංවර ශීලය පළමු වැනි වෙයි. ඉන්ද්‍රිය සංවර ශීලය, ආජීව පාරිශුද්ධි ශීලය, ප්‍රත්‍යසන්නිශි‍්‍රත ශීලය වන ශීල හතර අධි ශීල වෙයි. පංච ශීලය, අටසීලය, ආජීව අට්ඨමක ශීලය, සාමණේර ශීලය යන හැමටම වඩා මේ චතුර්විධ ශීලය අධිශීලයයි. මෙම අධි ශීලය ලැබීම උපසම්පදා ශීලයයි. දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රය අසා පළමුවරට සෝවාන් වූ කොණ්ඩඤ්ඤ ශ්‍රාවකයා බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් පැවිද්ද ලැබීමට කැමති බව කියා සිටියි. එවිට බුදුරජාණන් වහන්සේ “මහණ මෙහි එව මනා කොට දුක්කෙළවර කිරීම පිණිස බඹසර හැසිරෙව“ යන්නයි. එම වාක්‍යය අවසාන වත්ම හෙතෙම ඍධිමය පාත්‍ර සිවුරු දරා පැවිද්ද හා උපසම්පදාව ලබයි. බුදුරදුන් බුදු වූ මුල් කාලයෙහි බොහෝ දෙනා මහණකම හා උපසම්පදා ලබා ඇත්තේ මේ ආකාරයෙනි. එතැන් පටන් උපසම්පදා වන ක්‍රම 8 ක් දක්නට ලැබේ.
1 .ඒහි භික්ඛු උපසම්පදා, මෙහි බුදුරදුන් මහණ මෙහි එව බඹසර හැසිරෙව යි ශ්‍රී හස්තය දිගු කළ පමණකින් සිදු කළ උපසම්දාව.
2.සරණා ගමන උපසම්පදා තෙරුවන් සරණ යෑමෙන් සිදු වෙතැයි අනුදැන වදාළ උපසම්පදාව, මෙය උපසම්පදාව බුද්ධ කාලයේදීම ප්‍රතික්ෂේප කරණ ලදී.
3.ඕවාද පටිග්ගහණ උපසම්පදාව අවවාද පිළිගැනීමෙන් සිදුවෙතැයි අනුදැන වදාළ උපසම්පදාව, මහා කාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේ ගේ උපසම්පදාව මෙම ක්‍රමයෙන් සිදු විය.
4.පඤ්හව්‍යාකරණ උපසම්පදාව, ඒක, නාමකිං ආදි වශයෙන් ප්‍රශ්න කළ විට ඒවාට දුන් පිළිතුරුවලින් අනුදැන වදාළ උපසම්පදාවයි. මෙයින් හත් හැවිරිදි සෝපාක සාමණේරයන් වහන්සේගේ උපසම්පදාව සිදු විය.
5.ගරුධම්ම පටිග්ගහන උපසම්පදා ගරුධර්ම අටක් පිළිගැනීමෙන් අනුදැන වදාළ උපසම්පදාවයි. එය ප්‍රජාපතී ගෝතමී මෙහෙණිය කෙරෙහි පමණක් බලපැවැත්විය. සෙසු කුමාරිකාවෝ ගරු ධර්ම අට පිළිගෙන භික්ෂු සංඝයාගෙන් උපසම්පදාව ලැබූහ.
6.දූතේන උපසම්පදාව, දූතයෙකු යවා කරණ උපසම්පදාවයි. මෙය අඩ්ඪකේශී මෙහෙණ සඳහා පමණක් වදාරණ ලදී.
7.අට්ඨාවාචික උපසම්පදාව, උභතෝ සංඝයා කෙරෙන් මෙහෙණනට අනුදැන වදාළ උපසම්පදාවයි.
8.ඤත්තිචතුත්ථ කම්ම උපසම්පදාවයි. රාධ බ්‍රහ්මණයා උපසම්පදා කිරීමට අනුදැන වදාළේ මෙම උපසම්පදාවයි. එතැන් සිට සරණාගමන ආදි උපසම්පදා ප්‍රතික්ෂේප කොට ඤත්තිචතුත්ථ කම්ම උපසම්පදාව නියම කිරීමෙන් පසු අද දක්වාම පවත්නේ එම ඤත්තිචතුත්ථ කම්ම උපසම්පදාවයි.
සම්බුද්ධ ශාසනය පිහිටුවීම යනු උපසම්පදාව පිහිටුවීම හෙයින් මිහිඳු මහ රහතන් වහන්සේ පළමු කොටම මහා විහාරයත් සමඟම පැවිදි උපසම්පදාව ශ්‍රී ලංකාද්වීපයේ පිහිටවූයේ මේ නිසාමය. එතැන් පටන් මහා විහාරය මෙන්ම ථූපාරමායත් සීමාබන්ධනාදිය ද පිහිටුවමින් නන් දෙසින් පැමිණෙන පිරිස් පැවිදි උපසම්පදා කරමින් වැඩිදියුණු කිරීමට පටන් ගති.
ධර්මාශෝක මහරජතුමාගේ දියණිය වන සංඝමිත්තා ථෙරණිය ද ශ්‍රී මහා බෝධි අංකුරයක් රැගෙන වැඩමවා අනුලාදේවිය ඇතුළු රාජකීයයන් පැවිදි උපසම්පදා කොට භික්ෂුණී ශාසනය පිහිටුවීය.
මේ අයුරින් භික්ෂු භික්ෂුණී උපාසක උපාසිකා යන සිව්වණක් පිරිසගෙන් සමන්විත වූ ශ්‍රී ලංකා සම්බුද්ධ ශාසනය වැඩි දියුණු තත්ත්වයට පත් වන මොහොතේ විදේශ ආක්‍රමණ හා සිංහල රාජ්‍යයේ අභ්‍යන්තර ගැටුම් නිසා නැවතත් රාජ්‍යයේත් සම්බුද්ධ ශාසනයේත් පරිහානිය දක්නට ලැබෙන අතර, පොළොන්නරු යුගය වන විට සොළී ආක්‍රමණය නිසාම ලක්දිව සියලුම ජාතික,ආගමික, සංස්කෘතික හා ශබ්ද ශාස්ත්‍රත් අන්ත පරිහානියට පත්වී උපසම්පදා විනය කර්මයට ප්‍රමාණවත් භික්ෂූන් පස්නමක් වත් සොයාගැනීමට නොහැකි වූ අවස්ථාවක මහළු විජයබා රජතුමා රක්ඛංග දේශයෙන් භික්ෂූන් ගෙන්වා උපසම්පදා විනය කර්මය සිදු කරවා ශාසනය වැඩි දියුණු කරන ලදී. මහා පරාක්‍රමබාහු මහ රජතුමා නිකායත්‍රයම සමගි කරවා කතිකාවතක්ද ඇති කොට දහස්ගණන් සාමණෙරයන් උපසම්පදා කරවා නැවතත් මහා විහාර උපසම්පදාව තහවුරු කරවීය.
දඹදෙණි නුවර දෙවැනි පැරකුම්බා රජතුමා ශාසනයේ චිර පැවැත්ම සඳහා කතිකාවතක් ද කරවා මහවැලි ගඟ දාස්තොට දී උපසම්පදා විනය කර්මයක්ද කරවීය. යාපහුනුවර රජ පැමිණි පළමු බුවනෙකබා රජතුමා ද කුරුණෑගල 2 බුවනෙකබා රජතුමාද උපසම්පදා විනය කර්මයක් කරවු බවක්, ගම්පල රාජ්‍ය කරවූ 3 වන විජයබාහු රජතුමා රයිගම්පුර ආසන්නයේ විහාරාරාම කරවා ධර්මකීර්ති සංඝරාජයන් වහන්සේගේ ප්‍රධානත්වයෙන් උපසම්පදා විනයකර්මයක්ද ගම්පොල වීරබාහු රජතුමා 4 වැනි ධර්මකීර්ති හිමියන්ගේ ප්‍රධානත්වයෙන්ද කෝට්ටේ 6 වන පරාක්‍රමාබහු රාජ්‍ය සමයේදී වීදාගම මෛත්‍රී, තොටගමුවේ ශ්‍රී රාහුල ආදි භික්ෂූන් වහන්සේගේ ප්‍රධානත්වයෙන් කෝට්ටේ දීද සෙංකඩගල විසූ වීර වික්‍රම රජතුමා බු.ව. 2085 දී හෙවත් රාජ්‍ය වර්ෂ 1542 දී රජගෙට දකුණු දෙසින් සර්වඥ ධාතු සහිත පාත්‍ර ධාතුන් වහන්සේද නිදන්කොට දාගැබැක් බැඳ දෙමහල් පෝය ගෙයක් සාදවා පෝයමළු විහාරය ඇතුළු නානා දිසාවන්හි විහාර 86 ක් කරවූ අතර, ධර්මකීර්ති හිමියන් ප්‍රධාන කොටගෙන 355 ක් සාමණේරයන් උපසම්පදා කරවා නොයෙක් පින්කම් සිදුකළහ. අනතුරුව පිතෘ ඝාතක සීතාවක රාජසිංහයන් භික්ෂූන් වහන්සේ සහිත වෙහෙර විහාරත් සම්බුද්ධ ශාසනයත් වනසමින් ධර්ම පොත්පත් සියල්ලම ගිනිබත් කොට සුවිශාල විනාශයක් කළ අතර, උපසම්පදා භික්ෂූන් වහන්සේද සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශයට පත් කළ බව සඳහන් වේ.
රාජ්‍ය වර්ෂ 1592 දී 1 වන විමලධර්මසූරිය රජතුමා දෙල්ගමුව රජමහ විහාරයේ කුරහන්ගල යට සුරක්ෂිතව තිබු වාම ශ්‍රී දළදා වහන්සේ සෙංකඩගල නුවරට වැඩමවා දෙමහල් ප්‍රාසාදයක් කරවා එහි තැන්පත්කොට පුද පූජා පැවැත්වූ අතර, රක්ඛංග දේශයෙන් භික්ෂූන් ගෙන්වා ගැටඹේතොට උපසම්පදා කරවා පෝයමළු විහාරයේ වඩා හිඳුවමින් තුන් මහල් දළදා මැඳුරක් ද සෑද වීය. සෙනරත් රජු කළ පරංගීන් පැමිණ දළදා මාලිගාව ද විනාශ කළ අතර, මැදමහනුවර ආදි නොයෙක් ස්ථානවල දළදා වහන්සේ සඟවා සුරක්ෂිත කරගනිමින් නැවතත් 2 වන විමලධර්මසූරිය රජතුමා දළදා මාළිගාව තුන් මහල්සේ සාදවා දළදා වහන්සේ වඩා හිඳුවා රක්ඛංග දේශයෙන් උපසම්පදාව ගෙන්වා ගැටඹේතොට දී 33 නමක් උපසම්පදා කරවා පෝයමළු විහාරයෙහි වාසයට සැලැස්වුහ. ඔහුගේ පුත් වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජතෙමේ ආගමික ශාසනික කටයුතු දියුණු කරනුයේ වැලිවිට සරණංකර සාමණේරයන් වහන්සේගේ ධර්ම ශාස්ත්‍රීය සේවය දියුණු කරලමින් සාරාර්ථ සංග්‍රහය, මහාබෝධි වංශය ,භෛෂජ්‍ය මංජුසාව ද සකස් කිරීමට මහෝපකාරි විය. අනතුරුව විජය රාජසිංහ රජතෙමේ ශාසනික කටයුතු දියුණු කරලවමින් සරණංකර සාමණේරයන් වහන්සේට ආරාධනා කොට සතර බණවර සන්නය ද ලියවමින් ධර්මශාස්ත්‍රීය කටයුතු දියුණු කිරීමට උපකාරී වූ අතර, සම්බුද්ධ ශාසනය ආරක්ෂා වීමට නම් උපසම්පදා භික්ෂූන් වහන්සේ සිටිය යුතු යැයි සරණංකර හිමියන්ගේද උපදෙස් අනුව උපසම්පදාව ගෙන ඒම සඳහා විදේශයකට දෙවතාවක් දූතයන් යවමින් එකී ගමන් අසාර්ථක වූයේ 03 වන වතාවට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජතුමා වැලිවිට සරණංකර සාමණේරයන් වහන්සේගෙන් ආගම ධර්මය අසා මැනවින් දැන උගෙන සම්බුද්ධ ශාසනය චිරකාලයක් පවත්නේ උපසම්පදා භික්ෂූන් වහන්සේ නිසාම බව දැනගෙන සරණංකර හිමියන්ගේ උපදෙස් අනුව ලංකාවෙන් ගෙන ගිය උපසම්පදාව සියම්දේශයේ සුරක්ෂිතව තිබෙන හෙයින් සියම් දේශයට දූත පිරිසක් යැවීමට තීරණය කරණ ලදී.
ඒ වන විට බුද්ධ වර්ෂ 1882 දී හෙවත් රාජ්‍ය වර්ෂ 1339 දී සූර්යවංශාරාම මහා ධර්මරාජ ලිදෙය්‍යරජ ලක්දිවින් සංඝරාජයාණන් වහන්සේ නමක් වැඩමවාගෙන සම්බුද්ධ ශාසනය දියුණු කළ ආකාරය සුඛෝදය නුවර තිබී දැනට බැංකොක් නුවර ගෙනවුත් තැන්පත් කොට ඇති ශිලා ලිපියක දැක්වේ.
සියම් රටේ රතනපඤ්ඤ හිමියන් විසින් ලියන ලද සියම් දේශයේ වංශ කථාව වූ ජිනකාලමාලී නම් ග්‍රන්ථයෙහි හා සංඝරාජ සාධුචර්යාව, ස්‍යාමෝපසම්පදාව ආදී ග්‍රන්ථයන්හි සඳහන් වන අයුරින් ස්‍යාම දේශයෙහි බිලක රජතෙමේ සිංහල වංශික භික්ෂූන් වෙතින් බෝධීන් වහන්සේලා සිටුවීමේ ධර්ම කොටස අසා ලක්දිවින් මහාබෝධියේ දක්ෂිණ ශාඛාවෙන් බීජ ගෙනවුත් රෝපණය කරවීමේ පටන් බෝධින් වහන්සේද සියම් රටේ ප්‍රසිද්ධියට පත්වීය. අනතුරුව අනුරුද්ධ රජුද ලක්දිවට පැමිණ තුන් පිටකයත් නිරුත්ති පිටකයත් ලියාගෙන මැණික් පිළිමයක් ද ඒ සමඟම ගෙන නැව් දෙකකින් පැමිණි අයුරු සඳහන් වේ. මේ අයුරින් සිංහල වංශික භික්ෂූන් සිදු කළ උපසම්පදා විනයකර්මය, ප්‍රතිමාවහන්සේලා හා බෝධින් වහන්සේලා මෙන්ම ත්‍රිපිටකය ද ලක්දිවින් ගෙන යාමෙන් පසු දියුණුූ වු නිර්මල සම්බුද්ධ ශාසනය ස්‍යාමදේශයේ පවත්නා බව අසා මාහැඟි පඬුරු ශ්‍රී සන්නස් හා පූජා භාණ්ඩද සකස්කොට පට්ටපොල,ඇල්ලේපොල, යටිනුවර,ඊරියගම, විල්බාගෙදර, ආයිත්තාලියද්දේ යන නිලමේවරු පස්දෙනා ඕලන්ද නැවකින් සියමෙට පැමිණ අයෝධ්‍යා පුරයෙහි පරමධාර්මික රජතුමාට ඕලන්ද නැවකින් සියමෙට පැමිණ පඬුරු සන්නස් සහිතව පුද කළ මොහොතේ කරුණු විචාළ රජතෙම අපමණ සතුටට පත්ව සංඝරාජ මාහිමියන් සමඟ සාකච්ඡා කරනුයේ ලංකා ශාසනාභිවෘද්ධි වර්ධනයම ප්‍රාර්ථනය කරමින් ධර්ම විනයානුකූලව ශාසන කෘත්‍යය සාදන සාමාර්ථය,අප්‍රමාණ ධෘති, ස්මෘති වීර්ය සම්පන්න ප්‍රවර උපාලි මහා ස්වාමීන්ද්‍රයන් ප්‍රධාන වූ විනය කර්මාදියෙහි අති දක්ෂ 18 නමක් උපසම්පදා භික්ෂූන් වහන්සේ සහ 07 නමක් සාමණේරයන් වහන්සේලාද ඇමතිවරු 3 ක් සමඟ ස්වර්ණමය බුද්ධරූපයක්ද රන්පත් ඉරුවල ලියන ලද කර්මවාක්‍ය පොත, ප්‍රාතිමෝක්ෂයද, ලක්දිව අවිද්‍යාමාන ධර්මප්‍රකරණ ද, ශ්‍රී පාදස්ථානය ආදි ස්ථාන සඳහා පුදපඬුරු ද කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජතුමාට පඬුරු සහිත සන්දේශයක් රාජ්‍ය වර්ෂ 1753 දී සියම් නැවකින් සියම් පිරිස හා විල්බාගෙදර රාළ ත්‍රිකුණාමලයටද සෙසු පිරිස ඕලන්ද නැවෙන් කොළඹ ට ද එවීය.
කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජතුමා අපමණ සතුටට පත්ව පළමුව මහ පෙරහරක් පෙරමගට යවා ගොඩපල දී වැලිවිට සරණංකර සාමණේරයන් වහන්සේ ප්‍රධාන කොට ඇති මල්වතු අස්ගිරි උභය මහා විහාරයෙහි භික්ෂූන් හා මැති ඇමතිවරු උන්වහන්සේලා පිළිගෙන එහි නැවතී උපසම්පදා විනයකර්මය සඳහා අදාළ පෙරපුහුණු කටයුතු සිදු කෙරිණි. ඉන් පසුව ඒ ගොඩපොල නුවරින් “ඒ උන්නාන්සේලා වැඩමවාගෙන ඇවිත් අලුත් ගංතොටින් මෙගොඩ වෙන අවස්ථාවට මහත්වු රාජානුභාවයෙන් ඇමති සේන් පිරිවරා ඒ අලුත් ගංතොට කරණ ලද පරණ ශාලාවට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහා රාජෝත්ත්මයාණෝ වැඩමවා සක්විති රුවණක් සම්භ වුනාක් මෙන් ඒ සඟරුවන් කෙරෙහි මහත් වූ ගෞරව උපදවා දැක වැඳ සුවදුක් විචාරීමෙන් පිළිසඳර කථාකොට නිමවා අපමණ රාජෝ්ත්සවයෙන් ඒ වැඩිය උපාලි මහා ස්ථවිරාදී වූ උපසම්පන්න සැම දෙනා වහන්සේලාම යානාවලින්ම මල්වත්තේ විහාරයට වැඩමවාගෙන ඇවිත් ලැඟුම් ගෙවල් පිළිගන්නවා වදාළාය” යනුවෙන් සංඝරාජ සාධු චරියාවෙහි හා ස්‍යාමෝපසම්පදා වතෙහි සඳහන් පරිදි කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජතුමා අපමණ සතුටට පත්වූයේ තමාගේ මල්වත්ත භික්ෂූන් වහන්සේ උදෙසා පුජා කරමින් භික්ෂූන් වහන්සේ උදෙසා ලැඟුම් ගෙවල්ද සාදවා උන්වහන්සේලාට මල්වතු විහාරයෙහි පෝයමළු විහාරයෙහි වැඩ විසීමට සැලැස්වීය.
රා.ව. 1753 ජූලි 15 දින ඇසළ පුර පුන්පොහෝදා මල්වත්තෙහි පිහිටුවා තිබු රාජකීය ශාලාව පොහොය සීමාවක් බවට පත්කොට මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ ශ්‍රී ලංකාද්වීපයට වැඩම කොට උපසම්පදාව පිහිට වූයේ යම්සේද ඒ අයුරින්ම ස්‍යාම දේශාගත උපාලි මහා ස්වාමීන්ද්‍රයන් ප්‍රධාන විංශත් වර්ගික භික්ෂූන් වහන්සේ එකී පෝය සීමාවට වැඩමවා කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජතුමන් ප්‍රධාන ඇමති මණ්ඩලය සහිත සැදැහැවතුන් මධ්‍යයේ පෝයමළු විහාරයෙහි නායක ධුරය දැරූ කොබ්බෑකඩුවේ සාමණේරයන් පළමු කොටද ඒ සමගම වැලිවිට, හුලංගමුවේ, බඹරදෙණියේ, තිබ්බටුවාවේ යන සාමණේරයන් වහන්සේලා පස් නම හා අස්ගිරි විහාරයේ නායක පදවිය දැරූ නාවින්නේ සාමණේරයන්ද උපසම්පදා කොට වර්තමාන සම්බුද්ධ ශාසනයේ ප්‍රථම උපසම්පදා විනය කර්මය සිදු කරලීමෙන් ශ්‍රී ලංකා ධරණිතලයම අපමණ සතුටට පත්කරලමින් මහෝත්සව පැවැත්වීය.
කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහ රජතුමා විසින් වස්විසීම සඳහා කරන ලද ආරාධනා අනුව, එකී 06 නම උපාලි හිමියන් ප්‍රධාන සෙසු භික්ෂූන් සමගම විනය කර්මාදිය සිදු කරමින් පෙරවස්විසීම් සිදුකළහ. විමලධර්මසුරිය රජු විසින් සාදා තිබු එකී රාජකීය ශාලාව අභිනවයෙන් සීමාමාලකයක් බවට සම්මත කරගත් නමුත් එය දිරාපත් වෙමින් පැවති හෙයින් බද්ධ සීමාවක් ලෙස වර්තමානයෙහි දක්නට ලැබෙන පොහොය සීමාව කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජතුමා විසින් උපාලි මාහිමියන්ගේ උපදෙස් අනුව සාදවන ලද්දකි. ඒ බව ස්‍යාමෝපසම්පදාවතෙහි 39 වන පිටෙහි සඳහන් වන අයුරින් ‘හැම දෙනා වහන්සේ සීමා මාලකය මැදට පැමිණ අත්පසු නොවෙයිහිද පළමු පරිද්දෙන් රන්පොත බලාගෙන සම්මත කර්මවාක්‍ය නොහොත් බද්ධකර්ම වාක්‍ය දෙක කියා සමාප්ත කළ කල්හි ඒ ඇසූ ලංකේශ්වර ප්‍රමුඛ රාජා රාජ මහාමාත්‍යාදීන් ඇතුළුව දහස් ගණන් සේනාව අහස පොළොව දෙක ගුගුරන්නාක් මෙන් එකපැහැර සාධුකාර දුන්හ.” මේ අයුරින් කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජතුමා අපමණ සතුටට පත්ව කුසල රාශි වර්ධනය කළ ආකාරය සඳහන් වේ.
උපසම්පදාව පිහිටුවීමට පොහොය සීමාවක් අත්‍යවශ්‍ය වූ හෙයින් එදා මිහිඳු මා හිමියන් දේවානම්පියතිස්ස රජතුමාගේ අනුග්‍රහය ලබා ගෙන පොහොය සීමාවක් සම්මත කළාක් මෙන්ම උපාලි මාහිමියන්ද කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජතුමාගේ අනුග්‍රහය ලබාගෙන සම්මත කරන ලද උපෝෂතාගාරයෙහි අද දක්වාම වසර 262 ක් මුළුල්ලේහි මහා විහාරවංශික ස්‍යාමනිකායික භික්ෂූන් වහන්සේගේ උපසම්පදාව සිදු කරලමින් භික්ෂූන් වහන්සේ සහිත රාජරාජ මහාමාත්‍යාදී සැදැහවතුන් ගේ නොමද ගෞරවයට පාත්‍රව පවතී. මේ අයුරින් ආරම්භ වූ උපසම්පදාව ආරක්ෂා කර ගැනීම සම්බුද්ධ ශාසනයේද ආරක්ෂාවයි.
‘රාජ්‍ය වර්ෂ 1756 දී දෙවන වර වැඩම වූ සියම් භික්ෂූහු වසර 4 ක් ලක්දිව වාසය කරමින් විදර්ශනා භාවනා ආදි නොයෙක් ශාසනික කටයුතු උගන්වා 300 ක් සාමණේරවරුන් උපසම්පදා කරවා සියගණන් කුලදරුවන් පැවිදි කරවා ග්‍රන්ථ විදර්ශනා ධූරයෙහි පිහිටුවා අභිනව කතිකාවතක්ද කොට පෙර මෙන්ම ඉමහත් ශාසන සංග්‍රහයක් කළහ. උන්වහන්සේලා ද වසර 4 කින් පසු ස්වකීය රටට යාමට කැමති වූවිට කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහ රජතුමා සියම් රටේ පරම ධාර්මික රජතුමාගේ අදහස් සලකා මෙවන් ශාසනික කටයුත්තකට මුල්වූ වැලිවිට සරණංකර හිමියන්ට සංඝරාජ ධුරය රාජ්‍ය වර්ෂ 1760 දී පත්කොට සියම් දේශයෙන් පැමිණි සංඝයා වහන්සේ ඒ රටට යැවීය.”
අනතුරුව සරණංකර සංඝරාජ හිමියන්ට වස් 12 ක් සම්පූර්ණ වූ විට, බු.ව. 2307 දී හෙවත් රාජ්‍ය වර්ෂ 1765දී ලාංකීය භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් ප්‍රථම උපසම්පදා විනය කර්මය කරන ලදී. බු.ව. 2003 දී හෙවත් රා.ව. 1762 දී තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්ඛිත හිමියන්ට මහානායක ධූරය කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහරජතුමා විසින්ම පත් කළ අතර, එම කාලයේ දීම අස්ගිරි මහා විහාරයෙහි උපසම්පදා කර්මය පටන්ගන්නා ලදී. අස්ගිරි මහා විහාරයේ මහානායක පදවිය උරුලෑවත්තේ ශ්‍රී ධම්මසිද්ධි හිමියන්ට පත් කළ අතර, එතැන් පටන් ඉංගී‍්‍රසි රාජ්‍ය තෙක්ම මල්වතු අස්ගිරි මහානායක පදවි දෙක සිංහල රජු විසින්ම පත් කරගෙන එන ලදී.
මේ අයුරින් ලක්දිව සියලුම භික්ෂූන් වහන්සේගේ නායකත්වය වැලිවිට සංඝරාජ හිමියන්ට පත් කළ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ මහ රජතුමා දිවයිනේ සියලුම වෙහෙර විහාර හා ඒවාට අයත් පූජනීය ස්ථානවල පරිපාලනය උභය මහා විහාරය මුල්කොට සලස්වමින් ඒ ඒ පන්සල්වලට සම්බන්ධ කරමින් ශාසනය චිරාත්කාලයක් අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාමට වැලිවිට සරණංකර සංඝ රාජ මාහිමියන්ගේ හා උපාලි මාහිමියන්ගේ උපදෙස් පරිදි කටයුතු සැලැස්වීමට හැකිවීම නිසාම මල්වතු මහා විහාරය මෙන්ම අස්ගිරි මහා විහාරයේද භික්ෂූන් වහන්සේ චිරස්ථායි වූහ.
වාර්ෂිකව අඛණ්ඩව උපසම්පදා විනය කර්මය රාජ්‍ය සම්බන්ධතා සහිතවම පැවැත්වූ අතර, වෙසක් පොහෝ දින සිට පොසොන් පොහෝ දිනය දක්වා එකී මාසය තුළ ලක්දිව නන්දෙසින් පැමිණෙන සාමණේර භික්ෂූන් උපසම්පදා කරලමින් පවත්වාගෙන අවුත් ඉංගී‍්‍රසි රාජ්‍ය කාලයේ දී ද ඒ අයුරින්ම උපසම්පදා විනය කර්මය පොහෝ දිනවල පෙරහැර සහිතවද සෙසු දිනයන්හි පෙරහැර සහිතව ද පැවැත්වීමට කටයුතු සැලැස්වූ අතර, ශී‍්‍ර දළදා මාලිගාවේ දියවඩන නිලමේතුමන් විසින් සිංහල රාජ්‍ය කාලයේදී සිදුකළ අයුරින්ම උපසම්පදා පෙරහැර පවත්වමින් වාහලනාග නමින් උපසම්පදා වන අපේක්ෂකයන් වෙත මල්වතු මහා විහාරයේ පස් නමක් හා අස්ගිරි මහා විහාරයේ පස් නමක් යන දස නමට අවශ්‍ය සිවුරු පිරිකරද පූජා කිරීම අද දක්වාම වසර 260 ක් මුළුල්ලෙහි පවත්වාගෙන එනු ලැබේ. එකී වාහළනාග නමින් උපසම්පදා වන අපේක්ෂකයාට පළඳවනු ලබන එදා සියම් මහරජතුමා විසින් පුද කරණ ලද ඔටුන්න වසර 260 ක් මුළුල්ලෙහි අද දක්වාම පවත්වාගෙන අවුත් දැනට එම ඔටුන්න සුරක්ෂිතව මල්වතු මහා විහාරයීය රාජකීය මංගල උපෝෂථාගාරයේත් උපසම්පදාව ගෙනඒමේ දී සියම් රජතුමා විසින් එවන ලද සංදේශය ද අතිගෞරවාර්හ තිබ්බටුවාවේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ සුමංගලාභිධාන මහානායක මාහිමිපාණන් වහන්සේගේ භාරයේ පවතී.
